در دنیای فناوری که به سرعت در حال تغییر است، امنیت سایبری به یکی از مهمترین دغدغههای سازمانها، دولتها و افراد تبدیل شده است. با توجه به پیشرفتهای اخیر در حوزه هوش مصنوعی، کامپیوترهای کوانتومی و فناوریهای نوظهور، پیشبینی روندهای امنیت سایبری برای سال ۲۰۲۵ و فراتر از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله، به بررسی پیشبینیهای کلیدی در این حوزه میپردازیم و چالشها و فرصتهای پیشرو را تحلیل میکنیم.
بررسی پیشبینیهای سال گذشته
- جایگزینی رمزهای عبور با کلیدهای عبور
پیشبینی شده بود که فناوریهای پیشرفتهتر مانند کلیدهای عبور FIDO جایگزین رمزهای عبور سنتی خواهند شد. این پیشبینی به واقعیت پیوست، بهطوری که شرکتهای بزرگی گزارش دادند که میلیونها کاربر از کلیدهای عبور استفاده میکنند و این روند همچنان در حال رشد است. - استفاده از هوش مصنوعی در حملات فیشینگ
هوش مصنوعی تولیدی برای ایجاد ایمیلهای فیشینگ بسیار شخصیسازی شده و باورپذیر استفاده شده است. این موضوع بهطور گسترده مشاهده شده و حملات فیشینگ پیچیدهتر از قبل شدهاند. - تهدیدات ناشی از دیپفیکها
دیپفیکها به یک تهدید جدی تبدیل شدهاند. نمونههایی از کلاهبرداریهای مالی با استفاده از جعل صدا و تصویر گزارش شده است که نشان میدهد این فناوری در حال پیشرفت است. - استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود امنیت سایبری
سازمانها بهطور فزایندهای از هوش مصنوعی برای شناسایی تهدیدات و پاسخ به حوادث امنیتی استفاده میکنند. این روند همچنان در حال گسترش است.
پیشبینیهای امنیت سایبری برای سال ۲۰۲۵ و فراتر از آن
۱. هوش مصنوعی پنهان (Shadow AI)
با افزایش دسترسی به فناوریهای هوش مصنوعی، شاهد ظهور “هوش مصنوعی پنهان” خواهیم بود. این اصطلاح به استفاده غیرمجاز و غیرقانونی از هوش مصنوعی در سازمانها اشاره دارد. برای مثال، کارمندان ممکن است از مدلهای هوش مصنوعی بدون تأیید بخش IT استفاده کنند، که میتواند منجر به نشت دادهها یا ایجاد آسیبپذیریهای امنیتی شود. سازمانها باید سیاستهای واضحی برای مدیریت این چالش تدوین کنند.
۲. پیشرفت دیپفیکها و تهدیدات مرتبط
فناوری دیپفیک بهسرعت در حال پیشرفت است و تأثیرات آن بر کسبوکارها و دولتها افزایش خواهد یافت. از کلاهبرداریهای مالی تا تأثیر بر انتخابات، دیپفیکها به یک ابزار قدرتمند برای حملات سایبری تبدیل خواهند شد. سازمانها باید راهکارهای تشخیص دیپفیک را توسعه دهند و آگاهی کارکنان را در این زمینه افزایش دهند.
۳. نوشتن بدافزار با استفاده از هوش مصنوعی
هوش مصنوعی تولیدی قادر به نوشتن کدهای مخرب است. مطالعات نشان دادهاند که رباتهای چت هوش مصنوعی میتوانند کدهای اکسپلویت را بر اساس توصیف آسیبپذیریها تولید کنند. این موضوع باعث میشود که حتی افراد بدون دانش برنامهنویسی نیز بتوانند حملات سایبری را اجرا کنند. سازمانها باید سیستمهای دفاعی خود را بهروزرسانی کنند تا با این تهدیدات مقابله کنند.
۴. افزایش سطح حمله با افزودن هوش مصنوعی
هر بار که یک فناوری جدید مانند هوش مصنوعی به سیستمها اضافه میشود، سطح حمله افزایش مییابد. هوش مصنوعی میتواند بهعنوان یک هدف جدید برای حملات سایبری مورد استفاده قرار گیرد. سازمانها باید اطمینان حاصل کنند که استقرار هوش مصنوعی آنها ایمن است و در معرض خطر قرار ندارد.
۵. تزریق دستوری (Prompt Injection) در مدلهای زبان بزرگ
حمله تزریق دستوری یکی از بزرگترین تهدیدات برای مدلهای زبان بزرگ (LLM) است. در این نوع حمله، مهاجمان با استفاده از دستورات خاص، مدلهای هوش مصنوعی را وادار به انجام اقدامات ناخواسته میکنند. سازمانها باید راهکارهای دفاعی قویتری برای مقابله با این نوع حملات توسعه دهند.
۶. استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود امنیت سایبری
در کنار تهدیدات، هوش مصنوعی فرصتهای زیادی برای بهبود امنیت سایبری فراهم میکند. از جمله این فرصتها میتوان به استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی تهدیدات، پاسخ به حوادث امنیتی و ارائه مشاوره به تحلیلگران امنیتی اشاره کرد. سازمانها باید از این فناوری بهطور فعال استفاده کنند تا امنیت خود را افزایش دهند.
۷. چالشهای رمزنگاری در عصر کامپیوترهای کوانتومی
کامپیوترهای کوانتومی میتوانند الگوریتمهای رمزنگاری فعلی را بشکنند. این موضوع تهدیدی جدی برای امنیت دادهها محسوب میشود. سازمانها باید بهسرعت به سمت الگوریتمهای رمزنگاری پساکوانتومی حرکت کنند تا از دادههای خود در برابر این تهدیدات محافظت کنند.
نتیجهگیری
سال ۲۰۲۵ و فراتر از آن، چالشها و فرصتهای جدیدی را در حوزه امنیت سایبری به همراه خواهد داشت. هوش مصنوعی، دیپفیکها و کامپیوترهای کوانتومی نقش مهمی در شکلدهی به این روندها خواهند داشت. سازمانها باید بهطور فعال این تحولات را زیر نظر داشته باشند و راهکارهای مناسب برای مقابله با تهدیدات و استفاده از فرصتها را توسعه دهند.